piątek, 06 grudnia 2024

Żółwin, mazowieckie

Z przeszłości

Sołectwo Żółwin

01.10.2016


W połowie lat 30. XX w. sołectwo - w ówczesnej terminologii gromada - Żółwin dochodziło do obecnej szkoły przy ul. Jana Pawła II w Podkowie Leśnej (dokładnie do ul. Władysława Reymonta), obejmowało wieś Żółwin (385 mieszkańców), folwark Żółwin (74), Letnisko Młochówek (59), willę Zarybie (23), osadę Ustronie (19), willę Sosnówka (6) i willę Ołonka (4). Sołectwo Terenia składało się z kolonii Terenia oraz należących do tego samego właściciela folwarków Kopana i Urszulin.

Początki sołectwu Żółwin dał ukaz imperatora Aleksandra II z 1864 r. wprowadzający ustrój samorządu opartego na gminach wiejskich, w skład których wchodziły gromady,czyli sołectwa. To wówczas pojawił się prototyp obecnego zebrania wiejskiego – zebranie gromadzkie. Prawo do udziału w nim przysługiwało jedynie właścicielom i właścicielkom nieruchomości, nie mieli go robotnicy folwarczni. Zebranie gromadzkie m.in. wybierało sołtysa i decydowało o użytkowaniu wspólnot gruntowych.

W listopadzie 1918 r. Józef Piłsudski podpisał dekret, który podtrzymywał większość zapisów carskiego ukazu. Organem gromady pozostały zebrania gromadzkie oraz wybierany przez nie na trzyletnią kadencję sołtys (wraz z nim wybierano także podsołtysa). Prawo do udziału w zebraniach gromadzkich mieli wszyscy członkowie gromady, którzy ukończyli 21 lat. Po uchwaleniu w 1933 r. ustawy scalającej ustawodawstwo samorządowe na terenie trzech dawnych zaborów w gromadach liczących - tak jak w Żółwinie - ponad dwustu mieszkańców sołtysa i podsołtysa wybierali radni gromadzcy wybrani z kolei przez zebranie wiejskie. Sołtysem i podsołtysem mógł zostać "każdy obywatel polski bez różnicy płci, który ukończył do dnia zarządzenia wyborów 30 lat (…), włada językiem polskim w słowie i piśmie" (rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych z 8 października 1936 r.). Zebranie gromadzkie ustalało m.in. wysokość podatku gruntowego dla każdego właściciela gruntu, decydowało o pomocy dla potrzebujących, budowie i remontach dróg, które przeprowadzano z reguły w ramach szarwarków - obowiązkowych prac na rzecz gminy.

Po uchwaleniu tzw. ustawy scaleniowej scalono także gromady. Scalona w 1933 r. gromada Żółwin składała się ze wsi Żółwin, folwarku Żółwin, Młochówka (obszar między obecnymi ulicami: Młochowską, Krasińskiego, Reymonta i Jana Pawła II w Podkowie Leśnej), Ustronia (teren na wschód od obecnej ul. Szkolnej), Zarybia, Sosnówki i Borowina (nieruchomości wydzielone z majątku Żółwin w 1878 r.)

W lutym 1939 r. rozporządzeniem ministra spraw wewnętrznych gromadę Żółwin podzielono na dwie, tworząc gromadę Letnisko Młochówek, w skład której poza Młochówkiem weszły jeszcze Zarybie i Borowin. W wyniku reformy rolnej zlikwidowano folwark Żółwin, a w 1948 r. przyłączono do Podkowy Leśnej Ołonkę i Sosnówkę. Dzisiejsze sołectwo Żółwin obejmuje teren wsi i folwarku Żółwin z lat 30. (poza przyłączoną w 1948 r. do Podkowy działką o nazwie hipotecznej Żółwinek), dawną osadę Ustronie oraz Zarybie (teren, na którym znajduje się Wyższa Szkoła Humanistyczno-Teologiczna). Sołectwo Terenia po wojnie skurczyło się o Urszulin, obejmuje dawną kolonię Terenia i większość dawnego folwarku Kopana.

Do dziś część historycznych nazw wciąż jest w użyciu, występują one (Kopana, Zarybie, Borowin) także na dużych planszach z planem naszej gminy przed siedzibą urzędu oraz obok wjazdu do tunelu pod wiaduktem kolejowym w Brwinowie. kp





skomentuj na FB

120. rocznica pierwszej żarówki w Żółwinie

28.03.2024

W 1904 r. w Żółwinie po raz pierwszy rozbłysło światło elektryczne. Dopiero cztery lata później na ulice Warszawy wyjechał pierwszy tramwaj elektryczny.

Michalina z Żółwina - niezwykła dziewczyna

07.03.2024

W 1857 r. pojawiła się na balu na Zamku Królewskim z włosami ufarbowanymi na żółty kolor, szokując namiestnika Królestwa Polskiego. Była z nami krótko, ale pozostawiła po sobie w Żółwinie trwałą pamiątkę – pałac przy obecnej ulicy Nadarzyńskiej.

Pionier żółwińskiej zielonej energii

28.02.2024

Patrząc na żółwińskie dachy z panelami słonecznymi, przypomnieliśmy sobie o oznaczonym na mapie okolic Warszawy z 1829 r. wiatraku, który znajdował się w pobliżu obecnego skrzyżowania Nadarzyńskiej i Słonecznej, czyli na ówczesnym końcu naszej wsi.

Karpie z Żółwina

09.12.2023

Tradycja hodowli ryb w stawach na terenie majątku Żółwin sięga zapewne jego początków, czyli końca XVI wieku.

barometr

Jakie jest twoje ulubione miejsce spacerów?

podpatrzone


Żółwin
Żółwin

Żółwin pl - serwis internetowy mieszkańców Żółwina - © 2024 IKE - Usługi Literackie